Το φθινόπωρο του 2003 χτύπησε και στην Ελλάδα η ασθένεια του «μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου». Η ασθένεια έχει προκαλέσει τεράστιες καταστροφές στην Ιταλία και τη Γαλλία, όπου πιθανολογείται ότι εισήχθηκε από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Νεαρά δένδρα συνήθως νεκρώνονται σε χρόνο μικρότερο των δύο ετών, ενώ τα μεγαλύτερα δένδρα μπορούν να επιβιώσουν για αρκετά χρόνια μετά την προσβολή τους από το παθογόνο, ωστόσο, ο θάνατος των προσβεβλημένων φυτών είναι αναπόφευκτος.

Ο συνηθέστερος τρόπος διάδοσης του μύκητα σε μικρές και μεγάλες αποστάσεις, είναι με μηχανήματα εκσκαφής και πάσης φύσεως εργαλεία, κυρίως κοπής και κλάδευσης των δένδρων, που είχαν χρησιμοποιηθεί σε περιοχές με προσβολές.  Στη διάδοσή του έχουν συμβάλλει πληθώρα έργων της τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων φορέων, τόσο αναπτυξιακών όσο και έργων συντήρησης.  Η μεταφορά μικρών ποσοτήτων χώματος ή προσβεβλημένου ξύλου από τα μηχανήματα μπορούν να διαδώσουν την ασθένεια σε νέες περιοχές. Μοναδικός τρόπος προστασίας είναι η ενημέρωση, κάτι που οφείλουν να κάνουν άμεσα Δήμος και Δασαρχείο . Φαντάζεται κανείς την Ναύπακτο χωρίς τα πλατάνια της!!!

Σημείο αναφοράς για την πόλη της Ναυπάκτου αποτελούν τα πλατάνια της. Τόσο στο παραλιακό μέτωπο όσο και σε διάφορα σημεία της πόλης συναντούμε πλατάνια, που προσδίδουν ιδιαίτερο τόνο στο περιαστικό πράσινο.           Τον Μάρτιο του 2016 παραδόθηκε από τον γεωπόνο Λάμπρο Αδάμη στο Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Ναυπάκτου το Μητρώο Πλατάνων του παραλιακού μετώπου Γριμπόβου και Ψανής. Το μητρώο αποτελείται από έναν τόμο 300 σελίδων με αντίστοιχη ψηφιακή έκδοση και περιέχει μόνιμα στοιχεία των πλατάνων Γριμπόβου και Ψανής, όπως είδος, θέση, διαθέσιμο αυξητικό χώρο και μεταβαλλόμενα στοιχεία, τα οποία εξαρτώνται από την αύξηση και κλάδευση τους, όπως ύψος, στηθιαία διάμετρο και εύρος κόμης.

Ακόμη περιλαμβάνει στοιχεία αξιολόγησης των δένδρων, όπως ζωτικότητα, υγεία, σταθερότητα, προβλήματα κορμού, κόμης και ριζών, και ασθένειες που προκύπτουν από μύκητες ή έντομα. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία γίνεται εκτίμηση της κατάστασης κάθε δένδρου και προτείνονται τα απαραίτητα μέτρα, που πρέπει να ληφθούν.

Είναι υποχρέωση μας να τα προστατεύουμε και να τα διατηρήσουμε. Οφείλουμε να είμαστε σε εγρήγορση ιδιαίτερα τώρα που η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου, η οποία επιφέρει νέκρωση τους, έχει πλέον επεκταθεί. Για το θέμα μιλά στο Nafsweek ο γεωπόνος Λάμπρος Αδάμης.

Κανένα πρόβλημα μέχρι σήμερα…

 «Δεν αντιμετωπίζουμε μέχρι σήμερα κανένα απολύτως πρόβλημα με την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους των πλατάνων, με την κατάσταση των πλατάνων στην χερσαία ζώνη να είναι πολύ καλή.

Γνωρίζουμε ότι η μετάδοση της ασθένειας γίνεται μέσω των εργαλείων, έτσι όσο λιγότερο ασχολούμαστε με τα πλατάνια τόσο καλύτερα είναι για τα ίδια τα δέντρα.  Λιγότερες παρεμβάσεις σημαίνει και μικρότερη πιθανότητα για να μεταδώσουμε το παθογόνο. Παρεμβάσεις μπορεί να γίνονται μόνο από ειδικούς και με συγκεκριμένο τρόπο, δηλαδή απολύμανση των εργαλείων και συστημική εργασία. Κάθε χρόνο γίνεται καταγραφή εάν υπάρχει κάτι ύποπτο, όπως σύμπτωμα με πλατάνι στον Σκα, όπου ελέγχθηκε και δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα.

Υπήρχαν πάλι ύποπτες ενδείξεις σε δύο-τρία σημεία στο Γρίμποβο που είχαμε ξηράνσεις, εκεί που είχαμε φυτέψει κάτω από τα μεγάλα πλατάνια νέα πλατάνια. Πήραμε δείγματα  τα οποία ήταν αρνητικά».

Ένα ερώτημα είναι γιατί δεν έχουν γίνει παρεμβάσεις μέχρι τώρα στα πλατάνια;

«Οι όποιες παρεμβάσεις γίνονται συνήθως χειμώνα. Οι παρεμβάσεις που έχουμε να κάνουμε είναι καθαρισμοί οι οποίοι και θα γίνουν τον Νοέμβριο μήνα.

Είναι καλύτερο να γίνονται χειμώνα οι παρεμβάσεις στα δέντρα όπου δεν έχουμε φύλλα επάνω σε αυτά. Να σημειώσουμε ότι είχαμε αρκετές βροχές στην διάρκεια του καλοκαιριού, οπότε για αυτό πήγαν τα πράγματα λίγο πιο πίσω και θα γίνουν το Νοέμβριο. Όπως πρέπει να γίνουν.

Από κει και πέρα γίνονται οι καθιερωμένοι ψεκασμοί. Έγινε ένας νωρίτερα για την πάστρα και θα γίνει ο επόμενος το Νοέμβριο, ενώ παράλληλα γίνεται διαφυλική λίπανση των πλατάνων, που βοηθάει να κρατήσουν το φύλλωμά τους όσο περισσότερο γίνεται.

Από κει και πέρα οτιδήποτε εντοπίζεται, για παράδειγμα ένα κλάδεμα από κάποιον τρίτον, καταγράφεται και παρακολουθείται στο μητρώο των πλατάνων».

Η κατάσταση των πλατάνων στην παραλιακή ζώνη μας λέτε ότι είναι πολύ καλή. Ωστόσο το πρόβλημα υπάρχει. Τι κάνουμε για αυτό;

«Δυστυχώς, όσο περνάει ο χρόνος το πρόβλημα πλησιάζει περισσότερο.

Έχω κάνει έμμεσα μία πρόταση ώστε να δημιουργηθούν τρεις ζώνες στην περιοχή της Ναυπάκτου.

Η πρώτη θα είναι ο κίτρινος συναγερμός, η δεύτερη ζώνη ο κόκκινος συναγερμός και η τρίτη ζώνη είναι αυτή που θα γίνεται… πανικός.

Ξεκινάμε με τις ζώνες αυτές πίσω από το κάστρο και όσο πλησιάζουμε προς το παραλιακό μέτωπο θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και να επαγρυπνούμε καθημερινά.

Ένα σημαντικό μέτρο ακόμα είναι η ενημέρωση.  Όχι τόσο του κόσμου αλλά του προσωπικού του Δήμου που ασχολείται με το πράσινο και με έργα.

Ξέρουμε ότι ο δήμος για τις όποιες εργασίες του προσλαμβάνει εποχικούς, οι οποίοι δεν είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν τις απαγορεύσεις και τους τρόπους που θα πρέπει να προσεγγίζουν τα πλατάνια.

Σημαντικό ακόμα είναι ότι όπου υπάρχει πλατάνι πρέπει να επεμβαίνει η υπηρεσία του δήμου, σε ένα έργο, μία ανάπλαση ακόμα και όταν περνάνε κάποιες σωλήνες και είναι δίπλα πλατάνια,  θα πρέπει να υπάρχει γεωπόνος του δήμου.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει όλοι να είμαστε προσεκτικοί και να μην παρεμβαίνουμε επάνω στα δέντρα. Είναι κρίσιμη η κάθε παρέμβαση, με την ασθένεια του μεταχρωματικού  έλκους του πλατάνου να μην έχει θεραπεία.  Η προσοχή όλων μας έχει άμεσες επιπτώσεις για την γενική εικόνα της Ναυπάκτου.  Φαντάζεται κανείς την Ναύπακτο χωρίς τα πλατάνια της;»