Η επιβάρυνση των Δήμων και των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης – ΔΕΥΑ από την αύξηση του ενεργειακού κόστους και την επιβολή του τέλους ταφής από 1.1.2022  είναι από τα «αγκάθια» της διοίκησης στην διαχείριση των οικονομικών των Δήμων σε ολόκληρη τη χώρα.  Το ενεργειακό κόστος των ΟΤΑ αυξήθηκε σχεδόν κατά 100% με τις αυξήσεις αυτές να προκαλούν σοκ στα οικονομικά τους καθώς είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ ό,τι είχε εκτιμηθεί αρχικά.  Οι δαπάνες των δήμων μόνο για την ενέργεια το 2019 ανήλθαν στα 300 εκ. ευρώ, ενώ σήμερα οι δήμοι δείχνει να επιβαρύνονται με άλλα τόσα, δηλαδή στο σύνολο 600εκ.  Ίδια είναι και η εικόνα από την ΕΔΕΥΑ,  σε  σχέση  με το  ενεργειακό  κόστος των ΔΕΥΑ.

Αυτό το κόστος δεν είναι δυνατόν να μετακυλιστεί στους δημότες μέσω της αύξησης των ανταποδοτικών τελών και των τιμολογίων των ΔΕΥΑ, αλλά δεν μπορεί και να απορροφηθεί από τους δήμους.

Η Γενική Συνέλευση των μελών της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ) στην απόφασή της είχε αναφερθεί στις υπέρογκες ανατιμήσεις του ρεύματος που αύξησαν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας των ΔΕΥΑ και στο γεγονός ότι    αυτό το αυξημένο κόστος έρχεται να προστεθεί στο ήδη υψηλό ενεργειακό κόστος που αντιμετωπίζουν οι ΔΕΥΑ. Προκειμένου να μην αυξηθούν τα τιμολόγια νερού η     Γ. Σ είχε ζητήσει από τότε από την Πολιτεία την άμεση λήψη μέτρων και την απαλλαγή των ΔΕΥΑ από τη     ρήτρα   αναπροσαρμογής, καθώς παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.

Η κατάσταση στον Δήμο Ναυπακτίας

Για το σοβαρότατο ζήτημα της αύξησης του ενεργειακού κόστους και τις επιπτώσεις που έχει στον Δήμο Ναυπακτίας μιλήσαμε με τον δήμαρχο Ναυπακτίας   Βασίλη Γκίζα.

«Η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους αποτελεί μία  δυσβάσταχτη συνθήκη για όλους τους Δήμους.

Πρόκειται για αυξήσεις που δεν μας απασχολούν μόνο ως προς την κατανάλωση ρεύματος, αλλά και ως προς τα κόστη ενέργειας των σχολείων, των δημοτικών μας κτηρίων, των καυσίμων του  μηχανοκίνητου εξοπλισμού, αλλά και ως προς τα κόστη της ΔΕΥΑΝ, η οποία, μην ξεχνάμε, πως λειτουργεί αντλιοστάσια, μονάδες   επεξεργασίας λυμάτων, κτλ.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι, σύμφωνα με την Ένωση  Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης-Αποχέτευσης, οι αυξήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος που επιβαρύνουν τις Δ.Ε.Υ.Α. της χώρας, από τον Αύγουστο μέχρι σήμερα, υπερβαίνουν το 80%.

Αναμένουμε τις επίσημες ανακοινώσεις της Κυβέρνησης και την εκ νέου συνεδρίαση της Κοινής Προπαρασκευαστικής Ομάδας Εργασίας με τη συμμετοχή της ΚΕΔΕ και των Υπουργείων Οικονομικών και Εσωτερικών, όπου θα τεθεί και πάλι το ζήτημα της οικονομικής βιωσιμότητας των ΟΤΑ.

Πριν από λίγες ημέρες, ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Πέτσας, δεσμεύτηκε με δήλωσή του ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα ενισχυθεί με έκτακτη χρηματοδότηση ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που έχουν προκύψει στις ΔΕΥΑ και τις Σχολικές Επιτροπές»,  αναφέρει στην δήλωσή του στο Nafsweek.gr ο δήμαρχος  Ναυπακτίας.

Η πρόταση της ΚΕΔΕ

Το αίτημα της ΚΕΔΕ προς την κυβέρνηση ώστε να καλυφθεί το αυξημένο κόστος ενέργειας για τους Δήμους, είναι η καταβολή τριών επιπλέον δόσεων από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους – ΚΑΠ για τη        λειτουργία τους και μία επιπλέον δόση ΚΑΠ για τα σχολεία, καθώς και να δοθεί έκτακτη ενίσχυση στις ΔΕΥΑ και ειδικό τιμολόγιο με επιδότηση ανά κιλοβατώρα.

Το ενεργειακό κόστος, σύμφωνα με στοιχεία  από τους Δήμους και ΔΕΥΑ, οι αυξήσεις της ηλεκτρικής ενέργειας το δίμηνο Δεκεμβρίου – Ιανουαρίου, κυμαίνονται από 90% έως 120%, ενώ για τα σχολεία η αύξηση σε πετρέλαιο αγγίζει το 75%.

Η ΚΕΔΕ ζητά  άμεση ενίσχυση καθώς οι Δήμοι αντιμετωπίζουν πλέον άμεσα και σοβαρά προβλήματα στον προϋπολογισμό, ακόμη και στην κάλυψη  της μισθοδοσίας σε ορισμένες περιπτώσεις.

Εφόσον οι αυξήσεις των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας συνεχίζουν να τρέχουν όλο το 2022 με 100%, το κόστος για τους Δήμους θα είναι περί  τα  300 εκ.           ευρώ  επιπλέον, συν 80 εκ. ευρώ το κόστος του τέλους ταφής, συν το κόστος για τα λειτουργικά των σχολείων, συν τις απώλειες λόγω covid.

Είναι διαγεγραμμένο πως αν δεν στηριχθούν σε αυτή την πολύ δύσκολη κατάσταση οι Δήμοι, θα βρεθούν σύντομα σε αδυναμία πληρωμής των οικονομικών τους υποχρεώσεων.

Νέος βραχνάς το  «τέλος ταφής»

Ένα ακόμα σοβαρό ζήτημα που απασχολεί τους       Δήμους της χώρας καθώς καλούνται να επιβαρυνθούν  με ένα ακόμα κόστος , αυτό του «τέλους ταφής», έναν  ακόμα πονοκέφαλο για τα οικονομικά των ΟΤΑ.

Το τέλος ταφής θα επιβάλλεται στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) ή στους Δήμους, αλλά αναμένεται πρακτικά να μετακυλιστεί στους δημότες μέσω των δημοτικών τελών. Στοχεύει στη μείωση των αποβλήτων που οδηγούνται σε ταφή.

Από την αρχή του 2022 τυπικά στους δήμους ξεκινάει να επιβάλλεται το νέο «τέλος ταφής», το οποίο ανεβάζει σημαντικά το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων για τους δήμους.

Με βάση τη νομοθεσία που ψηφίστηκε πέρυσι το καλοκαίρι, οι δήμοι θα καταβάλλουν επιπλέον 20 ευρώ για κάθε τόνο απορριμμάτων που θα οδηγείται σε ταφή. Το επιπλέον κόστος αποτελεί εφαρμογή Ευρωπαϊκής Οδηγίας και θα αυξάνεται σταδιακά ετησίως έως το 2027, οπότε και θα ξεπεράσει τα 50 ευρώ τον τόνο, ως ένα αντικίνητρο ώστε οι δήμοι να στραφούν σε άλλους τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων τους, όπως ανακύκλωση, διαλογή στην πηγή κ.τ.λ.

Πού θα αποδίδεται

Τα έσοδα του τέλους ταφής αποδίδονται στο Πράσινο Ταμείο και διατίθενται, με βάση τα ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα που αυτό εκπονεί σε συνεργασία με τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) κατά 50% στους Δήμους και τους ΦοΔΣΑ, με σκοπό την ενίσχυση δράσεων πρόληψης, χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης, καθώς και εν γένει αναβάθμισης του περιβάλλοντος, κατά 40% σε Δήμους που έχουν υψηλές επιδόσεις στη χωριστή συλλογή και την ανακύκλωση με σκοπό την ενίσχυση αντίστοιχων με τις προαναφερόμενες δράσεις και κατά 10% για τη χρηματοδότηση έργων έρευνας και τεχνολογίας για την ανακύκλωση και εν γένει τη διαχείριση των αποβλήτων.

Οι κυρώσεις

Παράλληλα, προβλέπεται σαφής μηχανισμός ελέγχου και επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση μη καταβολής του τέλους ταφής. Το τέλος ταφής υπολογίζεται ανά εξάμηνο με βάση τις πραγματικές ποσότητες αποβλήτων που διατέθηκαν στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ).

Ειδικά για το 2022, την πρώτη χρονιά εφαρμογής, τα στοιχεία για τον υπολογισμό ταφής του α΄ εξαμήνου θα πρέπει να υποβληθούν έως 30/9/2022  και  για το δεύτερο εξάμηνο   έως τις 31 Μαρτίου του επόμενου έτους και  θα αποδίδουν τα οφειλόμενα ποσά έναν μήνα μετά τις συγκεκριμένες ημερομηνίες.

Σε περίπτωση καταβολής μετά την παρέλευση των προθεσμιών επιβάλλεται από τον ΕΟΑΝ στους ΦοΔΣΑ, τους δήμους ή στα     νομικά πρόσωπα που ανήκουν στους Ο.Τ.Α. και ασκούν τις αρμοδιότητες ΦοΔΣΑ, πρόστιμο  ίσο με το 2% του τέλους ταφής που αντιστοιχεί στο   οφειλόμενο  ποσό, το οποίο ανατοκίζεται με       επιτόκιο 2% για κάθε μήνα καθυστέρησης.

Άδικο πρόστιμο λένε οι Δήμοι

Το τέλος ταφής είναι ένα τέλος που κακώς μπαίνει στους Δήμους, διότι δεν ευθύνονται αυτοί και οι δημότες ούτε για τις καθυστερήσεις στην κατασκευή και λειτουργία των απαραίτητων νέων  μονάδων επεξεργασίας των στερεών αποβλήτων, ούτε για την κατάσταση που έχει περιέλθει η αγορά της ανακύκλωσης.

Ο υπολογισμός θα πρέπει να γίνει σε νέα βάση και να συσχετιστεί με την πορεία υλοποίησης των έργων που αφορούν την ανακύκλωση και τη διαχείριση των        απορριμμάτων, αλλά και σε συνάρτηση με νέες πρωτοβουλίες για την ανακύκλωση.

Αυτή η άποψη αρχίζει πλέον να συζητείται, όπως διαφαίνεται από τη συζήτηση του θέματος και στην Κοινή  Ομάδα Εργασίας με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Και λίγη  …ιστορία

Αξίζει να σημειωθεί  ότι, ήδη από τις αρχές του 2012 είχε προβλεφθεί  από τον Νόμο 4042/2012  η επιβολή ειδικού τέλους ταφής.

Τότε το  τέλος για τον πρώτο χρόνο επιβολής του, δηλαδή το 2014, οριζόταν στα 35 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξανόταν κατά 5 ευρώ ανά τόνο έως του ποσού των 60 ευρώ ανά τόνο.

Ωστόσο, το 2015 με Πράξη Νομικού Περιεχομένου η   ημερομηνία εφαρμογή του τέλους ταφής  αναστέλλεται έως τις 31.12.2016.

Αλλά ούτε εκείνη η ημερομηνία τηρήθηκε και το 2019 με τον Νόμο  4609 η επιβολή του τέλους μετατέθηκε για την   1η  Ιανουαρίου 2020 και το ποσό της περιβαλλοντικής εισφοράς οριζόταν στα 10 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και από 1.1.2021 θα αυξανόταν ετησίως κατά 5 ευρώ ανά τόνο έως τα  35 ευρώ ανά τόνο (και όχι 60 ευρώ όπως προέβλεπε ο προηγούμενος νόμος).

Ο νόμος άλλαξε και πάλι (ν. 4819/2021) οπότε μετατέθηκε και πάλι η ημερομηνία για την 1η Ιανουαρίου 2022 ενώ αυξάνεται   σταδιακά και το ύψος των τελών που καλούνται να καταβάλουν ΟΤΑ και λοιποί.