Το ΤΕΙ στη Ναύπακτο είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για όποιον θέλει να κατανοήσει από τη μια μεριά πώς η τοπική αυτοδιοίκηση γίνεται δέσμια των πολιτικών επιλογών της κεντρικής εξουσίας και από την άλλη πλευρά πώς η τοπική αυτοδιοίκηση λειτουργεί αποσπασματικά και μυωπικά δέσμια στο χρονικό ορίζοντα της τετραετίας και των εκλογικών αναμετρήσεων.

Εξετάζοντας, λοιπόν, την πρώτη παράμετρο του θέματος, την εξάρτηση δηλαδή της τοπικής αυτοδιοίκησης από την εκάστοτε κεντρική εξουσία, παρατηρούμε τα εξής:

• Το ΤΕΙ στη Ναύπακτο έγινε πάνδημο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και διεκδικήθηκε συντονισμένα από όλους τους φορείς της, με επικεφαλής τον Δήμο, σε μια εποχή που η κεντρική εξουσία απλόχερα μοίραζε τμήματα ΤΕΙ σε όλη τη χώρα. Με δεδομένη τη συγκεκριμένη πολιτική φιλοσοφία, που πήγαζε από την αντίληψη της ανάπτυξης τοπικών κοινωνιών με κριτήρια στενά οικονομικά και ψηφοθηρικά, όπως τα ενοίκια και η κατανάλωση των φοιτητών σε κάθε πόλη (από κάποιους όχι άδικα η πολιτική αυτή χαρακτηρίζεται και ως ρουσφέτι) η Ναύπακτος δικαιούνταν και με το παραπάνω να διεκδικήσει και να έχει και αυτή ένα ΤΕΙ. Άρα, σύμφωνα με τα δεδομένα και τις πολιτικές εκείνης της εποχής η Ναύπακτος το 2004 καλώς διεκδίκησε, κέρδισε και καταγράφηκε στο χάρτη των πόλεων που έχουν ΤΕΙ.
• Το 2013 με απόφαση της κεντρικής εξουσίας, όπως αυτή αποτυπώθηκε στο σχέδιο ΑΘΗΝΑ το ΤΕΙ κινδύνεψε να φύγει από τη Ναύπακτο, με βασική αιτία ότι δεν είχε ιδιόκτητες κτηριακές εγκαταστάσεις. Έγινε αγώνας δρόμου, κυριολεκτικά (κανείς δεν ξεχνά την πρωτοβουλία της ομάδας του Δημήτρη Καραχάλια) και μεταφορικά. Κινητοποιήθηκαν και ενεργοποιήθηκαν όλοι οι φορείς πάλι με επικεφαλής τον Δήμο και παρόλη την ασφυκτική πίεση, χάρη στις συντονισμένες ενέργειες του Δήμου εξασφαλίστηκαν και παραχωρήθηκαν δημοτικά κτήρια στο Αντίρριο και έτσι το ΤΕΙ παρέμεινε μέχρι σήμερα.
• Η τοπική αυτοδιοίκηση, λοιπόν, αποδεικνύεται ότι είναι όχι μόνο δέσμια των επιλογών και των αποφάσεων της κεντρικής εξουσίας αλλά πληρώνει και κόστος. Κόστος οικονομικό με τη δημιουργία ή και παραχώρηση εγκαταστάσεων αλλά και κόστος πολιτικό, καθώς  σε περίπτωση απώλειας του ΤΕΙ κατηγορείται ως υπαίτια και έρχεται αντιμέτωπη με όλους όσοι ωφελούνται από τη διαμονή φοιτητών στην πόλη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η γειτονική μας πόλη, το Μεσολόγγι που παρόλο που πληρούσε πολλές από τις προϋποθέσεις έχασε πολλά τμήματα και φοιτητόκοσμο. 

Εξετάζοντας τη δεύτερη παράμετρο του θέματος, το πώς δηλαδή λειτουργεί η τοπική αυτοδιοίκηση δέσμια κάθε φορά στην αγχόνη της εκλογικής αναμέτρησης, παρατηρούμε τα εξής:

• Από το 2004 που το ΤΕΙ ήρθε στη Ναύπακτο μέχρι και σήμερα μόνιμο αλλά και άλυτο θέμα η εξεύρεση χώρου και η δημιουργία μόνιμων εγκαταστάσεων. Και παραμένει άλυτο, γιατί το θέμα αυτό αντιμετωπίστηκε με αντιπολιτευτική διάθεση και λαϊκισμό. Ο διάλογος και η αντιπαλότητα επικεντρώθηκαν στον αν οι εγκαταστάσεις πρέπει να γίνουν ανατολικά της πόλης (περιοχή Σκα) ή δυτικά στην περιοχή Μαμουλάδας (Κούμαρος κλπ). Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν τότε είχαν σκοπό να φέρουν σε αντιπαράθεση τμήματα της κοινωνίας αδιαφορώντας για το τελικό αποτέλεσμα. Πράγματι ενώ το δημοτικό συμβούλιο είχε πάρει απόφαση για την αξιοποίηση του χώρου στο Σκα, η τότε μείζων αντιπολίτευση με επικεφαλής τον Κώστα Κονίδα  έκανε καταγγελία στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου και το έργο δεν προχώρησε λόγω του δημόσιου χαρακτήρα του κτήματος.

Αν είχαν κατασκευασθεί οι κτηριακές εγκαταστάσεις το Τμήμα θα έμενε στην πόλη μας και ίσως να μετατρεπόταν και σε σχολή με τη δημιουργία και δεύτερου Τμήματος. Αν πάλι έφευγε από τη Ναύπακτο θα είχε παραμείνει στο δήμο μας μια αξιόλογη κτηριακή υποδομή για να στεγάσει σχολεία ή ακόμα και το δημαρχείο.

Σε κάθε περίπτωση η αντιπαλότητα χωρίς αρχές, ο λαϊκισμός και ο παραταξιακός ανταγωνισμός βλάπτουν τα συμφέροντα της τοπικής κοινωνίας. Η περίπτωση του ΤΕΙ δεν αφήνει κανένα περιθώριο για παρερμηνείες και είναι ένα καλό μάθημα για όλους.

# Δημοσιεύθηκε στην στήλη «ΑΣΠΡΟ ΜΑΥΡΟ» της ηλεκτρονικής συνδρομητικήε εφημερίδας Nafsweek.