Ο πανηγυρικός της ημέρας που εκφώνησε ο Πέτρος Πιτσιάκκας – Φιλόλογος- M.Ed. – Δ/ντής 2^ου Λυκείου Ναυπάκτου.

«Οι κάθε λογής επέτειοι, όπως της επανάστασης του 1821, που τιμούμε σήμερα, και της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922, που φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια και είναι έτος μνήμης, αποτελούν αφορμή για νέες αναγνώσεις του παρελθόντος, συμβάλλοντας έτσι στην αυτογνωσία, στην αυτομεμψία και στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησής μας. Τα σοβαρά έθνη, μεγάλα ή μικρά, μαθαίνουν από τα λάθη τους και δεν φοβούνται να τα συζητήσουν, νηφάλια και με το βλέμμα τους στραμμένο στο μέλλον.

Το ιδανικό της ελευθερίας φλογίζει τις ανθρώπινες καρδιές και τις οδηγεί στον ανυποχώρητο αγώνα που φτάνει στην αυτοθυσία. Η ελληνική ιστορία είναι γεμάτη από απελευθερωτικούς αγώνες. Ξεχωριστή θέση κατέχει η ελληνική επανάσταση του 1821, για την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό.

Η ιδέα της ελευθερίας συντήρησε για αιώνες αλύγιστη την πονεμένη Ρωμιοσύνη. Στη διάσωση και τη συγκρότηση του ελληνισμού σε Γένος συνέβαλαν η θρησκεία, η κοινή γλώσσα, η συλλογική μνήμη του κοινού παρελθόντος, η κοινή μοίρα του παρόντος, οι ίδιες παρήγορες ελπίδες για το μέλλον.

Η συνοχή του υπάρχει ήδη διαμορφωμένη στο ιδεολογικό του υπόβαθρο. Από τη μια, η βυζαντινή κληρονομιά, η θεοφρούρητη εκκλησία, ο οικουμενικός πατριάρχης και ο περιούσιος λαός της ορθοδοξίας.

Από την άλλη, ο υπόδουλος ελληνισμός γαλουχείται με το θρύλο του μαρμαρωμένου βασιλιά και σκύβει με κατάνυξη στα συναξάρια των νεομαρτύρων, που τονώνουν την εγκαρτέρηση. Στο γόνιμο αυτό έδαφος έριχνε το σπόρο της η παιδεία.

Ο σπόρος της ελευθερίας φύτρωσε στις 25 Μαρτίου 1821. Τη μέρα αυτή, η Παρθένος παίρνει το μήνυμα, για τη γέννηση του Σωτήρα του κόσμου και οι έλληνες παίρνουν τα όπλα, για την απελευθέρωση με τον όρκο «Ελευθερία ή Θάνατος». Μέσα στο ξεκίνημα αυτό έβρισκε την άνθηση του ο σπόρος του Ρήγα Φεραίου: «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή».

Η μεγάλη αυτοκρατορία των τυράννων κινητοποιήθηκε για να καταπνίξει τον ελληνικό ξεσηκωμό. Νόμιζε πως είχε να κάνει με τα βασανισμένα κορμιά των σκλάβων. Δεν κατάλαβε πως τώρα είχε να κάνει με τις ελεύθερες ψυχές των αποφασισμένων. Το κάστρο της θυσίας υψώνεται απόρθητο. Και όλος ο ελληνικός λαός, όλο το έθνος, είχε κλειστεί σ’ αυτό διεκδικώντας τη νίκη, είτε με την ελευθερία της ζωής, είτε με την ελευθερία του θανάτου.

Τα εννιά χρόνια του Αγώνα, είναι ποτισμένα με ηρωισμούς και διχασμούς, με μάχες και αυτοθυσίες, με ολοκαυτώματα και καταστροφές, με δόξα και μεγαλεία. Όλα τα μέρη της ελληνικής γης, από την Κύπρο μέχρι το Μεσολόγγι, έχουν να προσφέρουν, στη λατρεία του κοινού ιδανικού, ναούς θριάμβου και πάνσεπτα θυσιαστήρια.

Ο αγώνας για την εθνική παλιγγενεσία, που οδήγησε, το 1830, στη δημιουργία του Ελληνικού Κράτους, αποτελεί αποθέωση του παράτολμου ηρωισμού, εναντίον κάθε λογικής πρόβλεψης και σύμβολο του απροσκύνητου πνεύματος.

Η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε το πρώτο βήμα, σε μια διαδικασία αντικατάστασης της πολυεθνικής οθωμανικής αυτοκρατορίας, με ένα μωσαϊκό εθνικών κρατών, το οποίο ολοκληρώθηκε με τη μετάλλαξη των Οθωμανών σε Τούρκους, το 1922. Γι’ αυτό και η επανάσταση του 1821 συνδέεται με τον πόλεμο στη Μικρά Ασία, που είχε ως στόχο την απελευθέρωση των αλύτρωτων αδελφών και την υλοποίηση του οράματος της Μεγάλης Ιδέας, και ο οποίος τελικά κατέληξε στη καταστροφή του 1922, πριν από 100 χρόνια.

Μια καταστροφή, που σηματοδοτεί τον ενταφιασμό της Μεγάλης Ιδέας, η οποία ταυτιζόταν με την ολοκλήρωση της επανάστασης του 1821 και με το όραμα της εδαφικής επέκτασης της χώρας, ώστε να συμπεριλάβει, στα γεωγραφικά της όρια, όλους τους αλύτρωτους Έλληνες. Μια καταστροφή που είναι συνώνυμη με το τέλος του ουτοπικού ονείρου και την εκρίζωση του Μικρασιατικού ελληνισμού.

Αν το 1821, συνοδεύεται από τη διάσταση του ηρωισμού και της ανδραγαθίας, το 1922 κουβαλάει την αίσθηση της απώλειας και της καταστροφής και, στη συνείδηση του κάθε Έλληνα, ταυτίζεται με τον ξεριζωμό και τις χαμένες πατρίδες.

Παρ’ όλα αυτά, η ανθρωπιστική κρίση της προσφυγιάς, εξαιτίας της μικρασιατικής καταστροφής και του βίαιου ξεριζωμού των Ελλήνων της Ανατολής, μεταβλήθηκε στην εποποιία της αποκατάστασης και της ενσωμάτωσης των προσφύγων, στην ελληνική επικράτεια.

Η Μακεδονία έγινε η κοιτίδα του προσφυγικού ελληνισμού και έτσι αποκαταστάθηκε η εθνολογική ομοιογένεια. Η απώλεια της Μικράς Ασίας οδήγησε στην κατοχύρωση της Μακεδονίας.

Ο ξεριζωμός, η προσφυγιά και η τραγωδία του 1922, σηματοδότησαν την αφετηρία μιας αναγέννησης και η Μικρασιατική καταστροφή αποτέλεσε το έναυσμα μιας νέας ριζικής επανεκκίνησης.

Το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, και της εδαφικής επέκτασης,  αντικαταστάθηκαν από το όραμα του φιλελεύθερου εκσυγχρονισμού και της ευημερίας, αλλά και της επίτευξης ενός μεγάλου οικονομικού και κοινωνικού άλματος.

Το αθάνατο 1821, αλλά και το τραυματικό για τον ελληνισμό 1922, αποτελούν πυξίδα για την ανάδειξη ενός νέου πατριωτισμού. Η έννοια του πατριωτισμού δεν είναι στατική. Έχει δυναμικό περιεχόμενο και προσαρμόζεται στις ιστορικές συνθήκες, που ορίζουν κάθε φορά τι είναι η αγάπη για την πατρίδα. Έτσι, πλάι στον παραδοσιακό πατριωτισμό, οι αξίες του οποίου παραμένουν αναλλοίωτες, σήμερα γεννιέται και αναπτύσσεται ένας νέος πατριωτισμός, που εκφράζει το πνεύμα της εποχής.

Σήμερα, πατριωτισμός είναι ο συνεχής αγώνας για μια καλύτερη παιδεία και ελευθερία, για ανεξαρτησία και εθνική αξιοπρέπεια, για κοινωνική δικαιοσύνη και ποιοτική δημοκρατία. Είναι ο ανθρωπισμός, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και η πράσινη επανάσταση, η διεκδίκηση των δικαιωμάτων, αλλά και η εκπλήρωση των καθηκόντων.

Ο νέος πατριωτισμός απορρίπτει την ανευθυνότητα και το λαϊκισμό, το φανατισμό και τις ακρότητες, τον ολοκληρωτισμό και τον στρατιωτικό τυχοδιωκτισμό, τον τοξικό και διχαστικό λόγο, την οικονομική ασυδοσία και τη διαπλοκή, την ανομία και την ατιμωρησία, το συνδικαλιστικό αυτισμό και τον κοινωνικό αυτοματισμό, που διασπούν τον κοινωνικό ιστό και διχάζουν, που νοθεύουν την ποιότητα της δημοκρατίας και της ζωής και υπονομεύουν την ειρήνη.

Πατριωτισμός είναι να εμπιστευόμαστε την επιστήμη και να τηρούμε τις υποδείξεις των επιστημόνων, για το πώς θα συμπεριφερθούμε από εδώ και μπρος. Είναι να φροντίζουμε, με την συμπεριφορά μας, να μην επιβαρύνουμε όλους αυτούς που μάχονται νύχτα και ημέρα, για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Πατριωτισμός είναι να προφυλασσόμαστε, ώστε να προφυλάσσουμε και το συνάνθρωπο μας. Να συνειδητοποιήσουμε πως διανύουμε μια περίοδο πρωτόγνωρη, για όλο τον πλανήτη, και ο καθένας μας οφείλει, στο μέτρο των δυνάμεων του, να συμβάλουμε στην αντιμετώπιση της.

Ο νέος πατριωτισμός, όμως, δεν αφορά μόνο τους πολίτες. Αφορά και αυτούς που ασκούν εξουσία και λαμβάνουν αποφάσεις.  Γι’ αυτό, στοιχεία του νέου πατριωτισμού είναι η χρηστή διοίκηση, η ορθολογική και κοινωνικά δίκαιη παροχή οικονομικής βοήθειας, η διαφάνεια και η λογοδοσία, η αμυντική θωράκιση της πατρίδας και η αντιμετώπιση κάθε εχθρικής επιβουλής, η προστασία του διεθνούς δικαίου και η απόρριψη του δικαίου του ισχυρού, που επιβάλλεται με τη δύναμη των όπλων, η απόρριψη της δια της βίας αλλαγής συνόρων και του στρατιωτικού τυχοδιωκτισμού, που βλέπουμε να συμβαίνει στην Ουκρανία, εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας.

Ο νέος πατριωτισμός, δεν αναιρεί και δεν αντιστρατεύεται τον παραδοσιακό πατριωτισμό. Αντίθετα, τον ανασυνθέτει, τον εμπλουτίζει, τον κοινωνικοποιεί. Τα δεδομένα του σήμερα, με την προσπάθεια αναθεώρησης των συνόρων και των διεθνών συνθηκών, τις απειλές εναντίον της πατρίδας από την ανατολή  και τις συνθήκες της πανδημίας, μας έφεραν μπροστά στις ατομικές μας ευθύνες, για το καλό της πατρίδας μας.

Ο πατριωτισμός προσέλαβε εξατομικευμένα χαρακτηριστικά και δείχνει στον καθένα μας τι πρέπει να κάνει, τόσο σε ατομικό, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Προϋπόθεση, όμως, η φιλοπατρία να είναι απαλλαγμένη από ακρότητες, ιδεοληψίες, τοξικότητα και φανατισμό, που διχάζουν.

Η άγνοια της ιστορίας γεννά στερεότυπα και προκαταλήψεις, εσωστρέφεια και διαιρέσεις. Οι σιωπές του παρελθόντος, γεννούν τις διαφορές του μέλλοντος. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται ως φάρσα, αν τη φτιάχνεις με πρώτη ύλη την αυτογνωσία. Μέσα από τη γνώση και την αποδοχή της ιστορίας, μπορούμε να σταθούμε όρθιοι, να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, την πατρίδα μας και να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, που τόσα δεινά επέφεραν στον ελληνισμό.

Σήμερα, 200 και πλέον χρόνια από την επανάσταση του 1821 και 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή, θυμόμαστε, τιμούμε, διδασκόμαστε και εμπνεόμαστε, σφυρηλατώντας ένα ισχυρό εσωτερικό μέτωπο με αυτοπεποίθηση και ρεαλισμό, για την επιδίωξη των συμφερόντων του έθνους».