H αλλαγή του ΕΝΦΙΑ σε δημοτικό «Ανταποδοτικό Τέλος» προγραμματίζεται   από την Κυβέρνηση. Το έσοδο αυτό θα αποτελέσει “ανταποδοτικό τέλος” των ΟΤΑ Α’ βαθμού και θα αντικαταστήσει την έως τώρα τακτική χρηματοδότησή τους από το κράτος, από τους λεγόμενους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους – ΚΑΠ.

Στόχος  της κυβέρνησης  η οικονομική «αυτονόμησης» των δήμων από το κράτος.

Σύμφωνα με το ΥΠΕΣ, το ύψος της επιχορήγησης των δήμων από τους ΚΑΠ είναι ίδιο περίπου με εκείνο της ετήσιας είσπραξης του ΕΝΦΙΑ. Συνεπώς, ούτε το κράτος αλλά ούτε οι δήμοι θα δουν κάποια αισθητή αλλαγή στον προϋπολογισμό τους από την εφαρμογή μιας τέτοιας αλλαγής.

Οι πόροι των Δήμων

Η διασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας των Δήμων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την απόδοση σε αυτούς των πόρων, που δικαιούνται από την Κεντρική Κυβέρνηση.

Οι πόροι αυτοί, σε συνδυασμό με τα λοιπά έσοδα των Δήμων, καλύπτουν το κόστος των υπηρεσιών που προσφέρουν στους δημότες τους. Κατά μεγάλες κατηγορίες, οι πηγές εσόδων των Δήμων είναι οι παρακάτω:

Τέλη (καθαριότητας, φωτισμού & ακίνητης περιουσίας που εισπράττονται μέσω ΔΕΗ) –  Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) – Λοιπά έσοδα (πρόσοδοι από ακίνητη περιουσία, έσοδα από κινητή περιουσία, έσοδα & τέλη από παροχή υπηρεσιών, διάφοροι φόροι & εισφορές, κ.λπ.)  Οι δύο πρώτες κατηγορίες αποτελούν τις βασικές πηγές εσόδων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης με ίδια περίπου ποσοστά συμμετοχής.

Ωστόσο εμφανίζονται  πολλά ερωτηματικά για το πως θα χρησιμοποιηθεί ένα τέλος στην θέση ενός φόρου!

 Μπορεί ο ΕΝΦΙΑ να αντικαταστήσει τους ΚΑΠ;

Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν οι ΚΑΠ μπορούν να αντικατασταθούν από μια άλλη πηγή φορολογικών εσόδων, όπως ο φόρος στην ακίνητη περιουσία που εισπράττεται ως Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Ας δούμε τα στοιχεία:

Με βάση τον καταρτισθέντα προϋπολογισμό για το 2016, τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ εκτιμώνται σε 2,9 δις €, και οι αποδόσεις συν τις επιχορηγήσεις στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) ανήλθαν το 2015 περίπου σε 3,2 δις €.  Δεδομένου ότι τα προβλεπόμενα έσοδα από τον ΚΑΠ για το 2016 ενδέχεται να μειωθούν, προκύπτει ότι τα έσοδα του ΕΝΦΙΑ ισούνται περίπου με τις προϋπολογισθείσες αποδόσεις και επιχορηγήσεις προς τους Οργανισμούς ΟΤΑ και ως εκ τούτου μπορούν να αποτελέσουν εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης των Δήμων.

Η αντικατάσταση των σημερινών αποδόσεων και επιχορηγήσεων προς τους ΟΤΑ από μια μόνιμη και αποκεντρωμένα διαχειρίσιμη πηγή εσόδων, μπορεί να αποτελέσει τη βάση μιας σύγχρονης και παράλληλα βιώσιμης πηγής εσόδων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που δεν θα εξαρτάται από την εκάστοτε δημοσιονομική κατάσταση της Κεντρικής Κυβέρνησης, αλλά θα είναι αυτόνομη, προβλέψιμη και θα εξυπηρετεί τα αναπτυξιακά προγράμματα των τοπικών οικονομιών.

Επομένως, το ερώτημα είναι: μπορεί ο ΕΝΦΙΑ να υποκαταστήσει τους ΚΑΠ, και εάν ναι, πώς θα κατανέμονται τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ στους Δήμους;

Η Διαφορετικότητα των Δήμων

Με βάση τα προϋπολογισθέντα έσοδα από ΕΝΦΙΑ για το 2016,  την  μεγαλύτερη συμμετοχή έχουν οι κατοικίες και τα διαμερίσματα με ποσοστό 46,5%. Ακολουθούν οι μονοκατοικίες με ποσοστό 20,0%, τα αγροτεμάχια (11,4%) και τα οικόπεδα (3,7%). Τα λοιπά είδη ακινήτων (βιομηχανικά/ βιοτεχνικά ακίνητα, αποθήκες & κτηνοτροφικά κτίρια, τουριστικές & νοσηλευτικές εγκαταστάσεις και λοιπά ακίνητα αποδίδουν μόλις το 4,5% του συνολικού ΕΝΦΙΑ.

Ας εξετάσουμε τι θα συμβεί εάν τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ αντικαταστήσουν τους ΚΑΠ, δίνοντας ως παράδειγμα τον Δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού. Τα έσοδα του Δήμου αυτού είναι υπερ-πενταπλάσια από τους ΚΑΠ (+531%). Αντίθετα, σε έναν μικρό και απομακρυσμένο στον Δήμο Αγαθονησίου του Νομού Καλύμνου, για παράδειγμα,  ο λόγος ΕΝΦΙΑ/ΚΑΠ είναι μόλις 12%, δηλαδή ο ΕΝΦΙΑ είναι σχεδόν το ένα όγδοο των ΚΑΠ.

Οι περισσότεροι Δήμοι εκτός των αστικών κέντρων θα λάβουν λιγότερα από τον ΕΝΦΙΑ σε σχέση με αυτά που λαμβάνουν από τους ΚΑΠ, γεγονός που καταγράφει τη δυσκολία που υπάρχει στην αντικατάσταση των ΚΑΠ από τον ΕΝΦΙΑ λόγω της διαφοροποίησης τόσο του είδους των ακινήτων όσο και της αξίας τους μεταξύ των Δήμων της χώρας.

Ο Δήμος Ναυπακτίας  ελλειμματικός κατά 39 %

Σίγουρα  κρίνεται θετικό ότι ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας προσφέρεται για τη χρηματοδότηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ωστόσο, η μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στην Αυτοδιοίκηση δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς τη δημιουργία ενός μηχανισμού αναδιανομής, λόγω των ανισοτήτων που αναφέρθηκαν πιο πάνω.

Ο λόγος εσόδων ΕΝΦΙΑ προς εσόδων από τους ΚΑΠ για τον Δήμο Ναυπακτίας, δηλαδή, πόσο υπερέχει ή υπολείπεται από το ποσό που λαμβάνει ως ΚΑΠ ετησίως, είναι στο 61%.  Αυτό σημαίνει πως υπολείπεται σε ποσοστό 39%  από τα έσοδα που λάμβανε από τους ΚΑΠ.

#  Δημοσιεύθηκε στην Ηλεκτρονική εφημερίδα Nafsweek που κάθε Παρασκευή φτάνει στα e–mail των συνδρομητών μας