Το βιβλίο της Ιωάννας Καραμάνου με τίτλο «Αλλιώτικη θέαση», αυτοέκδοση 2021, είναι μια νουβέλα που καταγράφει την ψυχοσύνθεση και τον αγώνα για μόρφωση και καταξίωση τριών νέων από τη Ναύπακτο στα μεταεφηβικά τους χρόνια.

Η συγγραφέας αφηγείται με λεπτομέρειες ζητήματα που απασχολούν και βασανίζουν νέα παιδιά της ελληνικής κοινωνίας, ερωτήματα υπαρξιακής φύσης σχετικά με τη ζωή, την εργασία, τον έρωτα και τον θάνατο. Εστιάζοντας την αφήγησή της στον εσωτερικό κόσμο των προσώπων αναλύει την αγωνία της εφηβικής ψυχής, τις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων και ηρωίδων στην προσπάθειά τους να υπερβούν κοινωνικά στερεότυπα.

Από την προβολή του τρόπου ζωής, των αντιλήψεων, των συνηθειών των τριών βασικών ηρώων και άλλων προσώπων που εμπλέκονται στη νουβέλα επιτυγχάνεται ταυτόχρονα και η αποτύπωση της ψυχοσύνθεσης των ανθρώπων μιας εποχής και μιας περιοχής. Η βαθιά ανάλυση σε ορισμένα ήθη, συνήθειες και αντιλήψεις της επαρχιακής ζωής προβάλλει τις σκοτεινές πλευρές της και σκιαγραφεί την αντίθεσή της συγκριτικά με την χαοτική κοινωνία της Αθήνας όπου μένουν, σπουδάζουν και ενηλικιώνονται οι ήρωες της νουβέλας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και ο ρόλος της φύσης στο συγκεκριμένο έργο. Η αφήγηση εξελίσσεται σε οικείους χώρους της Ναυπάκτου, προβάλλονται κάποιες φυσικές ομορφιές της όπου μέσω των ερεθισμάτων τους πλάθεται η προσωπικότητά των πρωταγωνιστών. Η φύση λειτουργεί και ως ψυχογράφος. Οι ήρωες του κειμένου φαίνεται ότι βρίσκονται σε στενή επαφή με το φυσικό τους περιβάλλον αφού πολλές φορές γίνεται σύμμαχός τους καθώς τους προσφέρει καταφύγιο για περισυλλογή και συζήτηση.

Η τεχνική της παράλληλης διήγησης που χρησιμοποιεί η συγγραφέας, οι αναθεωρήσεις, οι ανατροπές και οι ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων  προκαλούν το ενδιαφέρον για την εξέλιξη της διήγησης χωρίς να λοξοδρομεί από τον ρεαλισμό της σύγχρονης κοινωνικής ζωής. Αντίθετα η περιγραφή είναι τόσο πειστική και ρεαλιστική ώστε σε κάποια σημεία γίνεται και προφητική.

Σε μία μάλιστα περίπτωση της διήγησης αποδίδει με λεπτομέρεια τις σκέψεις και την ψυχολογική κατάσταση νέων ανθρώπων της ψηφιακής εποχής που αδιαφορούν για τον συνάνθρωπό τους όταν αυτός χρειάζεται βοήθεια. Αντί να προστρέξουν για συμπαράσταση στον πάσχοντα συνάνθρωπό τους, σηκώνουν τα έξυπνα κινητά τους για να καταγράψουν τον πόνο και την αγωνία του με σκοπό να τα προβάλουν στα social media αναζητώντας την αυταπάτη της ψηφιακής αναγνώρισης (like) από άλλους. Ένα χρόνο μετά τη δημοσίευση του βιβλίου διαβάζουμε στον διεθνή τύπο παρόμοια συμβάντα σαν αυτό που περιγράφεται στη σελίδα 144 όπου οι παρευρισκόμενοι σε περιστατικό ακραίας βίας αντέδρασαν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Όπως για παράδειγμα αυτό που συνέβη τον Οκτώβριο του 2021 στην πολιτεία της Φιλαδέλφειας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής: Όταν ένας άνδρας επί σαράντα λεπτά παρενοχλούσε και τελικά βίασε μέσα σε τρένο γυναίκα και οι άλλοι επιβάτες απλά είχαν σηκώσει τα κινητά για να καταγράψουν το γεγονός χωρίς να παρέμβουν για να αποτρέψουν τη βία.

«Ξαφνικά ακούστηκε ένα σούσουρο! Πολλαπλοί ψίθυροι. Όλα τα βλέμματα είχαν στραφεί στο κάτω μέρος του λιμανιού. Μία κοπέλα, που είχε πιει κάπως παραπάνω, ήταν έτοιμη να πηδήξει στη θάλασσα. Ποιος ξέρει τι κουβέντα είχε προηγηθεί με την παρέα της. Το σίγουρο ήταν ότι επρόκειτο να κάνει κάτι πολύ επικίνδυνο. Δεν ήταν νηφάλια και οι βάρκες δεν άφηναν μεταξύ τους πολύ χώρο ελεύθερο. Ήταν πολύ κοντά η μία στην άλλη. Η παρέα της δεν αντιλαμβανόταν τη σοβαρότητα της κατάστασης. Και το χειρότερο ήταν ότι, αυτοστιγμεί, όλο το λιμάνι μετατράπηκε σε Κολοσσαίο, που ψοφάει για θέαμα! Όποιο και αν είναι αυτό. Ακόμα και αιματηρό. Γιατί το κόκκινο είναι το μοναδικό χρώμα που θα καλύψει το μαύρο της ψυχής των θεατών. Αυτουργοί όλοι σε ένα επικείμενο έγκλημα τελούμενο διά της παραλείψεως. Ήταν φανερό ότι η νεαρή, πάνω στον παρορμητισμό της ηλικίας της, είχε για λίγο θολώσει το μυαλό της και υπέκυπτε στην επικίνδυνη ιδέα με αντάλλαγμα τον… θαυμασμό και την αποδοχή. Προχωρούσε αποφασισμένη να κάνει τη βουτιά και δεν βρέθηκε ούτε ένας σωστός άνθρωπος να την αποτρέψει. Όλοι έβγαλαν την ψυχική τους νέκρωση στην επιφάνεια.

Μια απάθεια που πιθανότατα θα τους ακολουθούσε και θα τους στοίχειωνε για πάντα! Κάποιοι δε, ακόμα πιο ξιπασμένοι, ήθελαν να απαθανατίσουν τη βίαιη σκηνή που θα ακολουθούσε με το κινητό τους! Το φαινόμενο του απανθρωπισμού σε όλο του το μεγαλείο!!! Η γενιά των παιχνιδιών επιβίωσης έδειχνε εμπράκτως τα αποτελέσματα του τρόπου με τον οποίο είχε γαλουχηθεί. Τα έξυπνα κινητά στήθηκαν σαν άλλου είδους όπλα. Μικρές ή μεγάλες οθόνες δεν έχει σημασία. Είναι αυτά που προσπαθούν να γεμίσουν τα κενά της ζωής του σημερινού ανθρώπου και να στραγγίσουν αρκούντως την ψυχή του. Οι νεοβάρβαροι ήταν ήδη έτοιμοι να λεηλατήσουν έναν έμψυχο ναό!

Προφανώς θα ανέβαζαν το video στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και φυσικά ένα ακόμα like ήταν πιο σημαντικό από την ανθρώπινη ζωή ή την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».

Τελικά, μέσα από αυτή την έξοχη διήγηση με έντονα ηθογραφικά αλλά και ψυχογραφικά στοιχεία καθρεπτίζονται κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας και προβάλλονται διαφορές του τρόπου ζωής στην πρωτεύουσα και στην επαρχία. Η ιστορία των τριών παιδιών μάς φέρνει μπροστά σε υπαρκτά προβλήματα, συμπεριφορές, αντιδράσεις, ανατροπές και μάς οδηγεί σε λύσεις μέσα από διαχρονικές αξίες. Η λύτρωση στην αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων της ζωής και η αποδέσμευση από αρνητικά κοινωνικά στερεότυπα επιτυγχάνεται με ενδοσκοπήσεις, με ρήξεις και αναθεωρήσεις του τρόπου ζωής μας, με σωστές κοινωνικές επαφές, με βοήθεια του φιλικού περίγυρου και συνεχή αυτοβελτίωση.

Γιάννης Χαλάτσης