Το έξυπνο τηλέφωνο έχει γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Πρόκειται για έναν ισχυρό «υπολογιστή τσέπης» που μας επιτρέπει να κάνουμε σχεδόν τα πάντα, από το να καλέσουμε ταξί μέχρι να συμβουλευτούμε το γιατρό μας.

Ωστόσο, το κόστος των τελευταίων μοντέλων μπορεί να είναι απαγορευτικό για πολλούς. Για τον λόγο αυτό, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι μεταχειρισμένες και ανακατασκευασμένες (refurbished) συσκευές κερδίζουν διαρκώς έδαφος. Οι συσκευές αυτές προσφέρουν πρόσβαση σε κορυφαία τεχνολογία με χαμηλότερη τιμή, προσελκύοντας έτσι καταναλωτές με περιορισμένο προϋπολογισμό.

Τα έξυπνα  τηλέφωνα είναι από τα πιο επιθυμητά δώρα κατά την περίοδο των γιορτών. Όμως, η υψηλή τιμή των νεότερων μοντέλων κάνει τις μεταχειρισμένες συσκευές μια ιδιαίτερα ελκυστική και προσιτή επιλογή. Πολλοί αποκτούν καινούργιο κινητό τηλέφωνο την περίοδο των γιορτών, είτε σαν δώρο για τον εαυτό τους είτε επειδή τους το προσφέρουν οι αγαπημένοι τους. Αυτό δημιουργεί μια «δευτερογενή» αγορά, καθώς οι ίδιοι στη συνέχεια συχνά πουλούν ή ανταλλάσσουν την παλιά τους συσκευή.

Η αγορά μεταχειρισμένων τηλεφώνων γνωρίζει άνθιση, ιδίως λόγω της οικονομικής κρίσης και του πληθωρισμού, σε πολλές χώρες του δυτικού κόσμου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι πωλήσεις μεταχειρισμένων και ανακατασκευασμένων συσκευών απέφεραν πάνω από 13 δισ. δολάρια παγκοσμίως το πρώτο τρίμηνο του 2023, καταγράφοντας αύξηση 14% σε ετήσια βάση. Σε ώριμες αγορές όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, σχεδόν το ένα τέταρτο των τηλεφώνων που πουλήθηκαν το 2023 ήταν μεταχειρισμένα ή ανακατασκευασμένα.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι των μεταχειρισμένων τηλεφώνων; Το κυριότερο πρόβλημα, είναι ότι δε γνωρίζουμε πάντα σε ποια κατάσταση βρίσκονται αυτές οι συσκευές και ποιοι κίνδυνοι μπορεί να εμφανιστούν. Για να προστατευθούμε και να αποφύγουμε δυσάρεστες εκπλήξεις, ακολουθούμε τις παρακάτω συμβουλές.

Ξεπερασμένο λογισμικό: Πολλές μεταχειρισμένες συσκευές ενδέχεται να μην υποστηρίζονται πλέον από τον κατασκευαστή, κάτι που σημαίνει ότι δε λαμβάνουν ενημερώσεις λογισμικού και ασφαλείας. Αυτό αφήνει τη συσκευή ευάλωτη σε νέες απειλές και ευπάθειες. Σύμφωνα με μελέτη του 2020 στο Ηνωμένο Βασίλειο, σχεδόν το ένα τρίτο των μεταχειρισμένων μοντέλων δεν υποστηρίζονταν πλέον με ενημερώσεις ασφαλείας.

Κακόβουλο λογισμικό: Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συσκευές μπορεί να έχουν «μολυνθεί» με κακόβουλο λογισμικό από τον προηγούμενο ιδιοκτήτη (είτε εν αγνοία του είτε σκόπιμα). Το κακόβουλο λογισμικό μπορεί:

• Να κλέβει προσωπικές πληροφορίες και κωδικούς πρόσβασης.
• Να κατασκοπεύει τις κλήσεις και τα μηνύματα του χρήστη.
• Να γεμίζει τη συσκευή με ανεπιθύμητες διαφημίσεις ή να την εγγράφει σε υπηρεσίες υψηλής χρέωσης.

Δεν έχουν γίνει έλεγχοι: Όταν τα μεταχειρισμένα τηλέφωνα δεν περνούν από αξιόπιστους ελέγχους είναι πιθανό να λειτουργούν με ξεπερασμένο λογισμικό ή να έχουν άλλες κρυφές δυσλειτουργίες, εκθέτοντας το νέο χρήστη σε κινδύνους.

Πώς να αποφύγετε τους κινδύνους σε μεταχειρισμένες συσκευές: Προκειμένου να μειωθούν οι κίνδυνοι απαιτείται προσοχή και μεθοδικότητα κατά τη διαδικασία αγοράς, αλλά και μετά. Ας δούμε ορισμένα κρίσιμα ζητήματα για την προστασία μας:

Πριν την αγορά: Αγοράζουμε από αξιόπιστες πηγές, όπως κατασκευαστές, πιστοποιημένους εμπόρους ή εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Αποφεύγουμε αμφιβόλου ποιότητας προσφορές και διαβάζουμε κριτικές από άλλους αγοραστές. Μια εγγύηση τουλάχιστον ενός έτους είναι σημαντική για να διασφαλίσουμε την ποιότητα της συσκευής. Επιλέγουμε συσκευές που υποστηρίζονται από τον κατασκευαστή. Βεβαιωνόμαστε ότι η συσκευή λαμβάνει ακόμη ενημερώσεις ασφαλείας, κάτι που συνήθως ισχύει για 2-3 χρόνια μετά την κυκλοφορία της.

Μετά την αγορά: Κάνουμε επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων, διαγράφουμε, αν υπάρχουν, όλα τα δεδομένα του προηγούμενου ιδιοκτήτη, όπως φωτογραφίες, επαφές, κωδικούς πρόσβασης, εφαρμογές και ιστορικό περιήγησης. Ενημερώνουμε το  λογισμικό, αναβαθμίζουμε το λειτουργικό σύστημα στην πιο πρόσφατη έκδοση και ενεργοποιούμε τις αυτόματες ενημερώσεις. Ελέγχουμε για κακόβουλο λογισμικό και εγκαθιστούμε λογισμικό ασφαλείας.

Μόλις η συσκευή μπει σε λειτουργία: Ρυθμίζουμε κλείδωμα οθόνης και PIN, κωδικό πρόσβασης ή βιομετρική ταυτοποίηση (αναγνώριση προσώπου / σάρωση δακτυλικών αποτυπωμάτων) για ασφαλή πρόσβαση. Ενεργοποιούμε την κρυπτογράφηση της συσκευής, απενεργοποιούμε το Bluetooth, το NFC ή το Wi–Fi όταν δεν τα χρησιμοποιούμε.

Κατεβάζουμε εφαρμογές μόνο από επίσημα καταστήματα όπως το Google Play και το Apple App Store.

Τελικές σκέψεις: Σίγουρα η επιλογή ενός μεταχειρισμένου κινητού τηλεφώνου δε πρέπει να είναι λόγος ανησυχίας. Αρκεί να ακολουθήσουμε τις παραπάνω συμβουλές για να διασφαλίσουμε την ποιότητά του. Εάν σκοπεύουμε να δώσουμε τη δική μας συσκευή σε κάποιον άλλο, φροντίζουμε πρώτα να δημιουργήσουμε αντίγραφο ασφαλείας των δεδομένων μας, στη συνέχεια να τα διαγράψουμε και να πραγματοποιήσουμε επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων.