Ξαφνικά και αναπάντεχα βρεθήκαμε σε καραντίνα, μόνοι με τους φόβους μας και  τις ανησυχίες μας, αντιμέτωποι με τη μεγάλη πρόκληση του αναστοχασμού και της ανάγκης επαναπροσδιορισμού αξιών και πολιτικών.

Η αγωνία όλων είναι πρώτον να βγούμε από το σπίτι υγιείς και δεύτερον να μπορέσουμε να επιβιώσουμε    επαγγελματικά.

Οι απαντήσεις και οι λύσεις σε αυτά τα εναγώνια ερωτήματα δεν θα προέλθουν από την ατομική ευθύνη.

Οι πολίτες στη μεγάλη πλειοψηφία αυτό το διάστημα επέδειξαν υψηλό αίσθημα ατομικής ευθύνης, πειθάρχησαν (αναπάντεχα μάλιστα για το ελληνικό ταπεραμέντο) και ακολούθησαν τις υποδείξεις των ειδικών.

Η ευθύνη για την επόμενη μέρα ανήκει στην κεντρική διοίκηση, που οφείλει να σχεδιάσει και να οργανώσει το νέο παραγωγικό μοντέλο.

Αποδείχτηκε ότι είχαμε πάρει λάθος κατεύθυνση.  Η χώρα είχε μονόπλευρα προσανατολιστεί  προς τον τουρισμό με αποτέλεσμα να οδηγήσει στο μαρασμό και την καταστροφή άλλους παραγωγικούς τομείς.

Φτάσαμε  να εισάγουμε προϊόντα που στο παρελθόν μπορούσαμε να παράγουμε αλλά και να κάνουμε   εξαγωγές. Σήμερα εισάγουμε μεγάλο μέρος προϊόντων που σχετίζονται με τη διατροφή και τα οποία πληρώνουμε από τα έσοδα του τουρισμού.

Φτάσαμε να είμαστε εξαρτημένοι. Η σημερινή κρίση ήταν επόμενο να πλήξει καίρια  τον τομέα του τουρισμού  χωρίς μάλιστα να μπορεί να προσδιοριστεί το μέγεθος των ζημιών του κλάδου για τα αμέσως      προσεχή χρόνια.

Ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου του ευρύτερου δημοσίου τομέα πρέπει να είναι προτεραιότητα.

Η οργάνωση του πρέπει  να γίνει με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις παραγωγικές ανάγκες και δυνατότητες της χώρας. Ξεκινώντας από το ρόλο που έπαιξε η δημόσια υγεία την περίοδο της πανδημίας αποδείχτηκε η χρεοκοπία της ιδεολογίας για συρρίκνωση του κράτους και ιδιωτικοποίησης των  υπηρεσιών.

Η έξοδος από τη νέα κρίση θα πρέπει να συνοδευτεί από μέτρα ενίσχυσης του δημοσίου τομέα και  ενίσχυσης του παραγωγικού ιστού της χώρας.

Ο πρωτογενής τομέας (γεωργία, κτηνοτροφία,  αλιεία, δασικός πλούτος) που παραδοσιακά στήριζε την ελληνική οικονομία είναι ανάγκη να επανασχεδιαστεί.

Ο επανασχεδιασμός θα πρέπει να στοχεύει   στην κάλυψη  των διατροφικών αναγκών του πληθυσμού, στην ενίσχυση του δευτερογενούς τομέα με τη μεταποίηση των προϊόντων. Η οργάνωση αυτή θα      τροφοδοτεί ταυτόχρονα και τον τουρισμό.

Εργαλείο για τη χρηματοδότηση αυτών των δράσεων  δεν μπορεί παρά να  είναι μια εξειδικευμένη  τράπεζα του δημοσίου.

Η μέχρι τώρα «κανονικότητα» απέδειξε ότι ο τραπεζικός τομέας έτσι όπως εξελίχθηκε αδυνατεί να χρηματοδοτήσει παραγωγικές δραστηριότητες.

Οι μέχρι τώρα ανακεφαλοποιήσεις των τραπεζών το μόνο που κατόρθωσαν ήταν να φορτώσουν την κοινωνία με δημόσιο χρέος χωρίς να προσθέσουν το παραμικρό για την έξοδο από την κρίση.

Η εμπειρία που αποκομίσαμε κατά τη δεκαετή οικονομική κρίση και από την περίοδο της πανδημίας μπορεί να αποβεί χρήσιμη, αν την επόμενη μέρα    δημιουργήσουμε μια νέα κανονικότητα.