Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας, στο πλαίσιο της ενεργούς συμμετοχής της στις εκδηλώσεις μνήμης για τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, δημοσιοποιεί για πρώτη φορά ένα ξεχωριστό εύρημα από την αρχαιολογική της συλλογή.

Η ναυμαχία που έμεινε γνωστή στην ιστορία ως Ναυμαχία της Ναυπάκτου (Lepanto)  αποτέλεσε ορόσημο στη μεσαιωνική ευρωπαϊκή ιστορία, και διαδραματίστηκε στην είσοδο του Κορινθιακού Κόλπου, στις Εχινάδες Νήσους, στις 7 Οκτωβρίου 1571. Στη Ναυμαχία, που αποτέλεσε το σύμβολο της αναμέτρησης των δύο κύριων δυνάμεων του τότε γνωστού κόσμου, συγκρούστηκαν οι  δυνάμεις του Ιερού Συνασπισμού (SacraLiga), δηλαδή των χριστιανικών δυτικών δυνάμεων, και του Οθωμανικού Στόλου.

Η έκβαση της ναυμαχίας  σήμανε την καθαρή νίκη των δυτικών δυνάμεων με σημαντικές απώλειες όμως και για τις δύο πλευρές. Η νίκη πανηγυρίστηκε εύλογα, ως μια νίκη συμβολική σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, ενώ πλήθος ποιητών και καλλιτεχνών απαθανάτισαν το βαρυσήμαντο γεγονός.

Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου δεν σήμανε την οριστική επικράτηση επί του Οθωμανικού Στόλου, αλλά αποτέλεσε σημαντικό σημείο καμπής της οθωμανικής επεκτακτικής ορμής. Το ιστορικό γεγονός εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των συγκρούσεων των δυνάμεων του τότε δυτικού, χριστιανικού κόσμου, με την Οθωμανική Αυτοκρατορία για τον έλεγχο της ανατολικής Μεσογείου.

Στο πλαίσιο αυτό επιλέγουμε να παρουσιάσουμε το αναμνηστικό μετάλλιο της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, το οποίο μνημονεύει τη νίκη των Ενετών έναντι των Οθωμανών στην δυτική είσοδο του Κορινθιακού Κόλπου, 116 χρόνια μετά τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, το 1687, από το αρχείο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας.

Το αναμνηστικό μετάλλιο, το οποίο εξέδωσε το ίδιο έτος (1687) η Βενετία, προκειμένου να εορτάσει το γεγονός της νίκης επί των Οθωμανών, απεικονίζει με μεγάλη λεπτομέρεια ένα στιγμιότυπο του πολέμου.

Βρισκόμαστε το 1686-1687 όταν ο ανασυγκροτημένος στόλος των Ενετών υπό την διοίκηση του δόγη Φραντσέσκο Μοροζίνι επιχείρησε κατά τη διάρκεια του έκτου Ενετοτουρκικού πολέμου την ανακατάληψη της Πελοποννήσου και της Ναυπάκτου από τους Τούρκους. Μετά από έναν δύσκολο χειμώνα όπου η πανώλη χτύπησε τα στρατεύματα του Μοροζίνι στο Ναύπλιο, η Αρμάδα μεταφέρθηκε στον κάμπο του Νυδρίου (campodiClimino), στη Λευκάδα, όπου και ενισχύθηκε με τρία επιπλέον καράβια από τη Βενετία. Στις αρχές του καλοκαιριού πάρθηκε η απόφαση για την ολοκλήρωση της κατάκτησης της Πελοποννήσου. Στις 21 Ιουλίου 1687 ο Ενετικός στόλος εμφανίστηκε μπροστά στην Πάτρα. Το φρούριο της Πάτρας κατακτήθηκε από τους Βενετούς χωρίς βοήθεια συμμάχων, ενάντια στο στρατό του Αχμέτ Πασά Serraschiere. Την επομένη στράφηκαν για την κατάκτηση των δύο φρουρίων στην είσοδο του Κορινθιακού Κόλπου (σημερινά φρούρια στο Ρίο και Αντίρριο), τα οποία αποκαλούσαν Δαρδανέλλια. Το νότιο φρούριο (Ρίο) αποκαλούνταν Κάστρο του Μοριά και το βόρειο (Αντίρριο) Κάστρο της Ρούμελης. Στη συνέχεια ο στόλος του Μοροζίνι κατευθύνθηκε προς τη Ναύπακτο (Λεπάντο), από όπου τούρκοι στρατιώτες και κάτοικοι τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας πίσω μόνο τους Έλληνες κατοίκους.Στις 26 Ιουλίου 1687 ο Μοροζίνι οργάνωσε μία λαμπρή γιορτή για τις νίκες που κατάφεραν.

Η σύντομη πολεμική σύγκρουση που οδήγησε τον Μοροζίνι στην κατάληψη των κάστρων της Πάτρας, του Ρίου, του Αντιρρίου και της Ναυπάκτου σε μόλις δύο ημέρες απεικονίζεται με κάθε λεπτομέρεια στο αναμνηστικό αργυρό μετάλλιο που εξέδωσε η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας το ίδιο έτος, 1687, σε γερμανικό νομισματοκοπείο. Ο χαράκτης GeorgHautchαποδίδει με λεπτομέρεια τη σκηνή της μάχης. Ο ενετικός στόλος απεικονίζεται στην είσοδο των στενών του Κορινθιακού Κόλπου (Δαρδανέλια) μπροστά από τα δύο φρούρια, Κάστρο του Μοριά και Κάστρο της Ρούμελης, έξω από το λιμάνι της Πάτρας, όπου γίνεται απόβαση των ενετικών δυνάμεων, και έξω από τη Ναύπακτο. Γύρω από το Κάστρο της Πάτρας μαίνεται η σύγκρουση μεταξύ των δύο στρατών. Το τοπίο, αλλά και οι οχυρώσεις αποδίδονται με τη μέγιστη δυνατή λεπτομέρεια. Το Κάστρο της Ναυπάκτου απεικονίζεται με τα πέντε διαζώματα της οχύρωσης, τον κλειστό λιμένα, τον οχυρό πύργο της κορυφής, και τρία τζαμιά, εικόνα που αντιστοιχεί στις αντίστοιχες γκραβούρες και απεικονίσεις της περιόδου.

ΔΕΛΤΙΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ

Εμπρόσθια όψη: Απεικόνιση της Μάχης. Επιγραφή: «Οι όρκοι της πόλης και του κόσμου»

Οπίσθια όψη: Επιγραφή σε 12 σειρές. Μετάφραση:

«Ο Μοριάς. Παρόμοιος με φύλλο πλάτανου, στολίζει τον Λέοντα της Βενετίας με φοίνικα και δάφνη. Αποσπώντας από τους Τούρκους μέσα σε 24 ώρες τις ακαταμάχητες πόλεις της Πάτρας και της Ναυπάκτου και τα δύο φρούρια των Δαρδανελίων, γεγονότα που έλαβαν χώρα ανάμεσα στις 14/24 και 15/25 Ιουλίου 1687. LazaroGottliebLauffer»

Δημιουργός: D/ (εμπρόσθιας όψης)GeorgHautsch, R/ (οπίσθιας όψης) LazaroGottliebLauffer

Τόπος παραγωγής: Νομισματοκοπείο Νυρεμβέργης. Διάμετρος: 42,4 mm – Παραχθέν Μέταλλα: Αg. 29,5γρ. – C.R.N. Μιλάνο  ΑΕ- Coll. Voltolina

Η Προϊσταμένη της Εφορείας

Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και

Λευκάδας

Δρ. Ολυμπία Βικάτου