Τα τελευταία χρόνια οι δημοτικές αρχές κατά τη διάρκεια της θητείας τους και κυρίως στο τέλος της προβάλλουν πολύ έντονα το πλήθος των μελετών που συνέταξαν και υπέβαλλαν για τη χρηματοδότηση έργων. Πολλά εκατομμύρια για έργα που προβλέπεται να γίνουν τα προσεχή χρόνια, εκατομμύρια που συνοδεύονται με αντίστοιχες μακέτες και σχέδια που προϊδεάζουν το δημότη για το τι πρόκειται να φτιαχτεί στο μέλλον που θα αλλάξει τον τόπο, που θα βάλει τη Ναυπακτία σε άλλη ρότα.
Δεν θα σταθούμε στην πολιτική αντιπαράθεση που προκαλούν αυτές οι μελέτες ούτε στην κοκορομαχία που προκαλεί η διεκδίκηση της πατρότητας των έργων αυτών, καθώς σχεδόν ποτέ η μακέτα δεν παίρνει σάρκα και οστά από το δήμαρχο που πρώτος την παρουσίασε. Θα σταθούμε σε αδυναμίες και δυσλειτουργίες που παρουσιάζει το όλο σύστημα αναζητώντας τις αιτίες αλλά και τις παρενέργειες που προκαλούνται.
Βασικό πρόβλημα οι «προβληματικές» μελέτες. Μελέτες που συνήθως συντάσσονται επί τροχάδην ενόψει των πιεστικών καταληκτικών ημερομηνιών για την υποβολή προτάσεων και την ένταξή τους σε προγράμματα. Μελέτες που στις περισσότερες των περιπτώσεων συντάσσονται από μελετητές και γραφεία που βρίσκονται μακριά από τον τόπο που μελετούν. Και η απόσταση δεν έχει να κάνει μόνο με τα χιλιόμετρα, αυτό δεν δημιουργεί προβλήματα, η απόσταση έχει να κάνει με την ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου και κοινωνίας. Οι επιστημονικές μετρήσεις και η ανάλυση δεδομένων πολλές φορές δεν αρκούν για να αποτυπώσουν την καθημερινότητα μιας περιοχής και μιας κοινωνίας.
Εδώ θα μπορούσε κάποιος να αντικρούσει ότι οι μελέτες αυτές φέρνουν την υπογραφή, την έγκριση των υπηρεσιών του δήμου και την αποδοχή τους από το δημοτικό συμβούλιο. Θεωρητικά και τυπικά, έτσι είναι, Επί της ουσίας όμως βρίσκονται τα προβλήματα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι υπηρεσίες υπογράφουν μελέτες που στην πραγματικότητα δεν μπορούν να ελέγξουν όχι γιατί δεν θέλουν αλλά γιατί δεν έχουν την κατάρτιση. Η περίπτωση των λιμενικών έργων είναι η πιο χαρακτηριστική. Δεν είναι λίγες λοιπόν οι περιπτώσεις που άλλοι συντάσσουν τις μελέτες κι άλλοι τις υπογράφουν και σε αυτές τις περιπτώσεις η πολιτική ηγεσία ευχαριστεί δημόσια το προσωπικό της υπηρεσίας και τους ειδικούς συνεργάτες της για τη συμβολή τους.
Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις, ίσως οι περισσότερες που οι μελέτες συντάσσονται από μελετητικά γραφεία, εκπρόσωποι των οποίων παρίστανται στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου για να δώσουν τις απαραίτητες διευκρινήσεις και εξηγήσεις στους δημοτικούς συμβούλους που καλούνται με την ψήφο τους να εγκρίνουν και να αποδεχτούν τη μελέτη.
Τις περισσότερες των περιπτώσεων οι δημοτικοί σύμβουλοι δεν έχουν εικόνα ούτε των σχεδίων ούτε των λεπτομερειών που συνθέτουν το φάκελο μιας μελέτης.
Οι παρενέργειες εμφανίζονται μετά από καιρό, πιθανότατα και χρόνια αν υπάρξουν ενστάσεις κατά τη διαδικασία, όταν αρχίζει η εφαρμογή των μελετών και η υλοποίηση των έργων. Εκεί σκάνε τα προβλήματα, τα οποία και πάλι αδυνατούν να αντιμετωπίσουν οι υπηρεσίες που στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι υποστελεχωμένες και αυτό δεν έχει να κάνει πάντα με τον αριθμό των υπαλλήλων αλλά με την κατάρτισή τους και τη θέση που έχουν στο οργανόγραμμα της υπηρεσίας.
Εδώ λοιπόν φαίνεται και κρίνεται η αποτελεσματικότητα της ηγεσίας του δήμου όσον αφορά την οργάνωση και τον έλεγχο των υπηρεσιών του δήμου.
Αναδεικνύεται επίσης κι ένα ακόμα μεγάλο ζήτημα, η πορεία της Αυτοδιοίκησης. Τι δήμους θέλει το κεντρικό κράτος; Δήμους αυτόνομους και πραγματικά αυτοδιοικούμενους ή δήμους που περιορίζονται στη διεκπεραίωση εγγράφων;
Γιατί όταν οι δημόσιες υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες και μη καλά οργανωμένες, οι αρμοδιότητές τους εύκολα εκχωρούνται εκτός υπηρεσιών του δημοσίου.
Κι αυτό είναι θέμα επιλογής.