Η κυπριακή τραγωδία δεν ξεκίνησε με την τουρκική εισβολή, προκύπτοντας εκ του μηδενός.
Αυτά είναι τα γεγονότα που οδήγησαν στην τραγωδία…
Στις 15 Ιουλίου του 1974, γύρω στις 8.15, από το στρατόπεδο της Κοκκινοτριμιθιάς, τανκς έκαναν την εμφάνισή τους, με κατευθύνσεις το Προεδρικό Μέγαρο, το κτίριο Τηλεπικοινωνιών και το κτίριο της Αρχιεπισκοπής. Τα τανκς συνήθιζαν να βγαίνουν καθημερινά στους δρόμους για να πραγματοποιήσουν ασκήσεις, όμως αυτή τη φορά τα πράγματα θα έπαιρναν τελείως διαφορετική τροπή. Δεν πέρασε πολύ ώρα από την εμφάνιση των τεθωρακισμένων και οι πυροβολισμοί που ακούγονταν από διάφορα σημεία προκάλεσαν αναταραχή σε ολόκληρη την κυπριακή πρωτεύουσα.
Εκείνη την ώρα, ο Μακάριος υποδεχόταν στο Προεδρικό Μέγαρο Έλληνες μαθητές από σχολεία της Αλεξάνδρειας και προτού αρχίσει η τελετή υποδοχής, τα άρματα μάχης, που είχαν φτάσει απέξω, άρχισαν να βάλλουν κατά του Προεδρικού Μεγάρου.

Στόχος εκτός από το Μέγαρο της Αρχιεπισκοπής, ήταν το κτίριο των Τηλεπικοινωνιών, το Αρχηγείο της αστυνομίας, το στρατόπεδο του εφεδρικού σώματος και το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ), ενώ άνδρες της ΕΛΔΥΚ επιτέθηκαν στον Αερολιμένα της Λευκωσίας. Η αντίσταση που εκδηλώθηκε ήταν έντονη αλλά όχι τόση ώστε να υπερισχύσει των πραξικοπηματιών.
Έτσι, μετά από δύο ώρες περίπου, η Λευκωσία ανήκε πια στη Χούντα και η θέση του προέδρου στο Νίκο Σαμψών. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε αργότερα εκείνο το πρωί με τη μετάδοση της παρακάτω ανακοίνωσης: «Σήμερον την πρωίαν, η Εθνική Φρουρά επενέβη διά να σταματήση τον αδελφοκτόνον πόλεμον. Η Εθνική Φρουρά είναι την στιγμήν αυτήν κυρία της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι νεκρός». Βέβαια, ο Μακάριος είχε προλάβει να διαφύγει στην Πάφο απ’ όπου, σ’ έναν τοπικό ραδιοσταθμό που, ενώ λειτουργούσε ως λήψεως, τον έκαναν και αναμεταδόσεως, απηύθυνε διάγγελμα προς τον κυπριακό λαό.
Αττίλας ’74: Ο Βιασμός της Κύπρου
Εν τω μεταξύ, μεγάλη στρατιωτική δύναμη από τη χούντα στη Λευκωσία, διατεταγμένη από την Αθήνα, ξεκίνησε για την Πάφο. Την άλλη μέρα ελικόπτερο της Ειρηνευτικής Δυνάμεως των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο μετέφερε τον Μακάριο στη βρετανική στρατιωτική βάση της Επισκοπής, κοντά στη Λεμεσό, και από εκεί ένα στρατιωτικό αεροπλάνο τον πήγε στη Μάλτα. Από εκεί, στην Αγγλία και στην Αμερική.
Οι καταθέσεις των πρωταγωνιστών του πραξικοπήματος στην επιτροπή της Βουλής, αποκάλυψαν ότι η χούντα των Αθηνών είχε αποφασίσει, τουλάχιστον, από τις αρχές του 1974 την πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου με πρωτοβουλία του αόρατου δικτάτορα Δ. Ιωαννίδη.
Το πραξικόπημα πυροδοτεί ταυτόχρονα εξελίξεις στην Άγκυρα που εμφανίζεται αποφασισμένη να αναλάβει στρατιωτική δράση εις βάρος της Κύπρου.

Παρά τις παραινέσεις του Βρετανού ομολόγου του, Χάρολντ Ουίλσον, και του υπουργού Εξωτερικών, Τζέιμς Κάλαχαν, ο τούρκος πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ βλέπει ως μόνη λύση την εισβολή στην Κύπρο.
Ο έκτακτος απεσταλμένος του αμερικανού υπουργού εξωτερικών, Κίσινγκερ, υφυπουργός εξωτερικών, Τζο Σίσκο, προσπαθεί με συνεχείς διαβουλεύσεις μεταξύ Λονδίνου – Άγκυρας και Αθηνών, να αποτρέψει τα χειρότερα, αλλά… αποτυγχάνει!
Το χρονικό…
Είναι το απόγευμα της 19ης Ιουλίου του 1974, η ζέστη είναι αποπνικτική και οι παραλίες της Κύπρου, είναι γεμάτες από κόσμο που αναζητούν λίγη δροσιά. Οι δείκτες των ρολογιών δείχνουν 18.23 και κείνη την ώρα το επίγειο ραντάρ της Ναυτικής Διοίκησης Κύπρου, που βρισκόταν στο βορειοανατολικό άκρο της Κύπρου και συγκεκριμένα στο ακρωτήρι Άγιος Ανδρέας, εντόπισε την Τουρκική νηοπομπή, 4 αποβατικά σκάφη, στα ανοικτά της Κυρήνειας. Ειδοποιούνται αμέσως με κατεπείγοντα σήματα η Ελληνική και Ελληνοκυπριακή πολιτική και στρατιωτική ηγεσία. Κάθε μισή ώρα, από τις 7μ.μ. (19.00) μέχρι και στις 04.50 το πρωί της 20ης Ιουλίου, η Ναυτική Διοίκηση Κύπρου, αναφέρει λεπτομερώς τις κινήσεις των Τουρκικών αποβατικών σκαφών. Η Ελληνική στρατιωτική ηγεσία, που ουσιαστικά είναι και πολιτική ηγεσία, εκτιμά πως πρόκειται για άσκηση του τουρκικού στόλου ή έτσι τους «πληροφόρησαν» από την Αμερικανική Πρεσβεία και δεν λαμβάνει κανένα απολύτως μέτρο. Ούτε καν αυτό της αυξημένης επιτήρησης!!!

Στις 5 παρά 10 το πρωί της 20ης Ιουλίου, τα τουρκικά αποβατικά απέχουν μόνο 8 χιλιόμετρα από τις ακτές της Κυρήνειας και ουδείς, Έλληνας ή Ελληνοκύπριος πολιτικός ή στρατιωτικός, ανησυχεί!!
Δέκα λεπτά αργότερα, γύρω στις 5, με το πρώτο φως της μέρας , άρχισαν σφοδροί αεροπορικοί βομβαρδισμοί από την Τουρκική Αεροπορία. Πάνω από 70 τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη προσέβαλαν και κατέστρεψαν, τον Ναυτικό Σταθμό της Κυρήνειας, τα στρατόπεδα πεζικού και πυροβολικού, το οδικό δίκτυο ανατολικά της Κυρήνειας, τον σταθμό Εγκαίρου Προειδοποίησης της Αεροπορίας και το Ραντάρ του Ναυτικού, στον Άγιο Αντρέα. Λίγο πριν από τις 6 το πρωί, τα Τουρκικά αεροσκάφη χτύπησαν εγκαταστάσεις του Γενικού Επιτελείου της Κυπριακής Εθνοφρουράς, διάφορα στρατόπεδα στη Λευκωσία και το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου).
Ο «Αττίλας» βρισκόταν στην Κύπρο για να γράψει το τέλος του προοιμίου μιας τραγωδίας που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, 46 χρόνια μετά, με εδάφη χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης να βρίσκονται υπό κατοχή…


