−    την ποιότητα των θεμάτων, αλλά και των απαντήσεων -οδηγιών
−    τη σύνδεση των θεμάτων με τα Προγράμματα Σπουδών, τη διδασκαλία και τις εγκυκλίους αξιολόγησης  για κάθε γνωστικό αντικείμενο
−    την καθοδήγηση της βαθμολόγησης των γραπτών
−    τη διατήρηση του αδιάβλητου και της απόλυτης αξιοπιστίας στην όλη διαδικασία

Είναι προφανές ότι μια τόσο σύνθετη διαδικασία, η οποία αφορά τόσους πολλούς με τρόπο κρίσιμο, συγκεντρώνει τα βλέμματα και, αναπόφευκτα, την κριτική: επιστημονική, εκπαιδευτική, κοινωνική, μαθητική, δημοσιογραφική· ιδιοτελή ή ανιδιοτελή· βάσιμη ή αβάσιμη. Και αυτό συμβαίνει κάθε χρονιά. Έτσι και το 2020.

Επομένως, ένα τόσο διαχρονικό φαινόμενο με, επίσης, σταθερή αντιμετώπιση από την ΚΕΕ, αλλά και την πολιτική και επιστημονική ηγεσία (ΥΠΑΙΘ και ΙΕΠ) πρέπει να αλλάξει; Χρειάζονται νέο θεσμικό πλαίσιο ή νέες διαδικασίες. Και γιατί φέτος;

Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα είναι σχετικά απλές:

1.    Η σταθερότητα ενός φαινομένου δεν αποτελεί πάντοτε και ορθό επιχείρημα. Αντίθετα, έρχεται κάποτε ο καιρός που η αλλαγή εγγυάται τη βελτίωση.

2.    Φέτος υπήρξαν ιδιαίτερες συνθήκες:
α) η διακοπή ή, έστω, η μεταβολή της εκπαιδευτικής διαδικασίας λόγω της πανδημίας
β) η αλλαγή στο εξεταστικό σύστημα
γ) αλλαγές σε ΠΣ, μαθησιακή διαδικασία και όρους αξιολόγησης
δ) αλλαγές στην ύλη των μαθημάτων και σε γνωστικά αντικείμενα
ε) το πλήθος των ενστάσεων που κατέκλυσαν τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, όπως και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο παράρτημα αυτού του άρθρου ενσωματώνονται ενδεικτικοί τίτλοι και οι αντίστοιχοι ιστότοποι .

3.    Είναι κατάλληλη η στιγμή, ενόψει και των νέων αλλαγών που προωθεί το ΥΠΑΙΘ, να επιχειρηθούν βελτιώσεις από τον Εθνικό Οργανισμό Εξετάσεων και την ΚΕΕ.

Όσα ακολουθούν είναι προτάσεις. Ως τέτοιες φιλοδοξούν όχι να εισακουστούν αλλά να προκαλέσουν τον διάλογο ανάμεσα στους αρμοδίους, ο οποίος θα καταλήξει σε συγκεκριμένες βελτιωτικές αποφάσεις.

Α. Ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων δημοσιεύει στον επίσημο ιστότοπό του τα θέματα, τις απαντήσεις, κάθε διορθωτική οδηγία, τις προτάσεις της μοριοδότησης των θεμάτων. Σχετικά sites διατηρούν πολλοί αντίστοιχοι Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί.

Β. Μετά το τέλος των εθνικών εξετάσεων:

1.     Δημοσιεύονται όλα τα ονόματα των συμμετεχόντων στην ΚΕΕ. Πρόκειται για μια αναγκαία διαφάνεια πολλαπλά ωφέλιμη για τους συμμετέχοντες και το δημόσιο συμφέρον:
α) Η επιστημονική εγκυρότητα
β) Η ευθύνη των συμμετεχόντων
γ) Η προστασία όσων συμμετέχουν
δ) Ο περιορισμός, στην ουσία η εξαφάνιση, εκείνων των επιτηδείων που επικαλούνται τη συμμετοχή τους στην ΚΕΕ για να εξασφαλίζουν ποικίλα οικονομικά οφέλη (μαθήματα, βοηθήματα, κ.ά).

2.    Ο Πρόεδρος της ΚΕΕ με εισηγητές από τα διάφορα γνωστικά αντικείμενα παρουσιάζουν και αιτιολογούν επιστημονικά τις επιλογές τόσο στα θέματα όσο και στις λύσεις.

3.    Απαντούν τεκμηριωμένα στις επιστημονικές ενστάσεις.

Γ. Ειδικότερα για τη βαθμολόγηση των μαθητικών γραπτών

Ο ΕΟΕ και η ΚΕΕ είναι υπεύθυνα όργανα για την ορθή και αξιόπιστη βαθμολόγηση. Αυτό προϋποθέτει διαδικασίες συνεργασίας των ΒΚ, ορθής καθοδήγησης των βαθμολογητών και ελέγχου των βαθμολογικών αποκλίσεων στη βάση σαφών κανόνων.

Δ. Αξιοποίηση των αξιολογημένων μαθητικών γραπτών για επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Ο ΕΟΕ μπορεί να διατηρεί μια βάση δεδομένων με βαθμολογημένα μαθητικά γραπτά (εννοείται χωρίς τα ονόματα μαθητών και βαθμολογητών) τα οποία να αποτελούν υλικό για την εξαγωγή επιστημονικών συμπερασμάτων σχετικά με τη βελτίωση της βαθμολόγησης, για τη διενέργεια επιστημονικών σεμιναρίων στους βαθμολογητές, αλλά και για τη διδακτική καθοδήγηση των μαθητών.

Είναι προβλέψιμες οι αντιρρήσεις στις παραπάνω προτάσεις και, ιδίως, όσες επικαλούνται τη μυστικότητα ως «εργαλείο» προστασίας του θεσμού των εξετάσεων. Ωστόσο η διαφάνεια, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, δεν αίρει τη μυστικότητα για την κρίσιμη περίοδο, ενώ προστατεύει όλους τους εμπλεκόμενους από την καχυποψία. Στο παρελθόν συνέβη να δημοσιεύονται τα μέλη της ΚΕΕ χωρίς το παραμικρό κόστος για το αδιάβλητο.

Θα υπάρξει η θέληση για τα βήματα βελτίωσης;

(από τα εκπαιδευτήρια ΠΟΛΥΤΡΟΠΗ ΑΡΜΟΝΙΑ)